7 Cách ghi chép từ vựng IELTS hiệu quả – Học đúng cách để nhớ lâu và dùng tự nhiên trong bài thi

1. Tại sao việc ghi chép từ vựng IELTS lại quan trọng khi học?

Nhiều bạn khi bắt đầu học IELTS thường nghĩ rằng chỉ cần học thật nhiều từ vựng là sẽ giỏi tiếng Anh. Vì thế, các bạn thường mở sổ ra, chép lại từ mới, viết nghĩa tiếng Việt bên cạnh, rồi… để đó.
Nhưng vài ngày sau, khi gặp lại từ đó trong bài đọc hay bài nghe, lại cảm thấy rất quen nhưng không thể nhớ được nghĩa là gì.

Đây là một tình huống mà hầu như ai cũng từng gặp, và nó xuất phát từ cách ghi chép chưa đúng.
Việc ghi chép không chỉ là viết lại từ để “đánh dấu” rằng mình đã học, mà là một bước quan trọng để não xử lý và lưu giữ thông tin lâu dài.

Khi bạn ghi chép đúng cách, bạn giúp não kết nối từ mới với những gì mình đã biết.
Ví dụ, nếu bạn chỉ ghi:

Pollution = ô nhiễm

thì vài hôm sau, từ này sẽ dễ bị “bốc hơi” khỏi trí nhớ. Nhưng nếu bạn ghi kèm ví dụ:

Air pollution affects people’s health.

thì bạn vừa hiểu được cách dùng từ trong câu, vừa hình dung được ngữ cảnh. Lần sau khi nghe hoặc nói đến chủ đề môi trường, bạn sẽ nhớ ngay “air pollution” là gì, và thậm chí còn biết cách dùng nó trong câu.

Vì vậy, cách ghi chép từ vựng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ghi nhớ và sử dụng từ. Học nhiều không quan trọng bằng học sâu và dùng được.

2. Ghi chép đúng cách là như thế nào?

Khi học IELTS, chúng ta không chỉ cần biết nghĩa của từ mà còn cần hiểu:

Từ đó thuộc loại nào (danh từ, động từ, tính từ…),
Nó thường đi với những từ nào khác,
Nó được dùng trong hoàn cảnh nào,
Và quan trọng nhất: cách dùng trong câu ra sao.

Nếu chỉ ghi lại một từ đơn lẻ, bạn mới dừng ở mức “nhận biết” chứ chưa “hiểu và sử dụng được”.
Do đó, thay vì ghi “từ – nghĩa”, bạn hãy ghi chép đầy đủ các phần như:

Từ vựng
Cách phát âm
Nghĩa tiếng Việt
Cụm từ thường đi kèm (collocation)
Một câu ví dụ

Ví dụ:

Từ vựng	Phát âm	Nghĩa	Cụm từ thường dùng	Ví dụ
tackle	/ˈtæk.əl/	giải quyết	tackle a problem, tackle an issue	The government needs to tackle traffic congestion.

Chỉ với một dòng ghi chép như vậy, bạn vừa học được từ, cụm từ, ngữ pháp, và cả cách dùng trong câu hoàn chỉnh.

3. Những cách ghi chép từ vựng IELTS hiệu quả nhất

Dưới đây là những cách ghi chép được nhiều học viên tại OWL IELTS áp dụng và cho thấy kết quả rõ rệt.
Bạn không cần làm tất cả, mà hãy chọn ra 1–2 cách phù hợp với thói quen và phong cách học của mình nhất.

3.1. Ghi chép theo chủ đề

Đây là cách đơn giản và phổ biến nhất.
Thay vì ghi từ lung tung, bạn hãy chia sổ hoặc file học của mình theo các chủ đề lớn trong IELTS như: Environment (Môi trường), Education (Giáo dục), Health (Sức khỏe), Technology (Công nghệ), Culture (Văn hóa), Society (Xã hội)…

Mỗi khi học hoặc đọc được từ mới, bạn xếp nó vào đúng chủ đề.

Ví dụ, nếu học từ “pollution”, bạn sẽ đặt vào mục Environment cùng với các từ như “recycle”, “waste”, “renewable energy”…
Cách này giúp bạn nhớ từ theo nhóm, dễ kết nối ý tưởng khi viết hoặc nói.

Một ví dụ đơn giản:

Chủ đề	Từ vựng	Nghĩa	Cụm từ	Câu ví dụ
Environment	pollution	ô nhiễm	air pollution, water pollution	Air pollution causes serious health issues.
Education	curriculum	chương trình học	school curriculum	The national curriculum should be updated regularly.

Sau một thời gian, bạn sẽ thấy mình có thể nói liền mạch về một chủ đề mà không cần phải nhớ từng từ rời rạc.

3.2. Ghi chép theo cụm từ (collocation)

Học từ đơn lẻ là chưa đủ.
Người bản ngữ hiếm khi nói “make mistake” sai mà họ nói “make a mistake”. Họ không nói “do a decision” mà nói “make a decision”.

Những sự kết hợp này được gọi là collocation, và đó chính là yếu tố khiến bài nói hoặc bài viết của bạn nghe tự nhiên hơn, giống người bản xứ hơn.

Khi ghi chép, bạn nên luôn ghi kèm cụm đi cùng, ví dụ:

take initiative (chủ động làm gì đó)
raise awareness (nâng cao nhận thức)
solve a problem (giải quyết vấn đề)
have an impact on (có ảnh hưởng đến)

Học theo cụm giúp bạn dùng từ đúng ngữ cảnh và hạn chế lỗi ngữ pháp.

150 Collocations trong IELTS – Cách dùng “chuẩn bản ngữ” để tăng band điểm Lexical Resource

3.3. Ghi chép bằng sơ đồ tư duy (mindmap)

Nếu bạn là người thích nhìn hình ảnh hơn là chữ, sơ đồ tư duy sẽ là phương pháp tuyệt vời.
Bạn viết một chủ đề lớn ở giữa (ví dụ “Technology”), rồi vẽ các nhánh con như “Advantages”, “Disadvantages”, “Devices”, “Impact on society”.

Mỗi nhánh, bạn có thể ghi các từ vựng liên quan, ví dụ:

Advantages: save time, increase productivity
Disadvantages: cause addiction, reduce communication
Devices: smartphone, tablet, laptop

Khi bạn tự vẽ sơ đồ, não sẽ hoạt động tích cực hơn để sắp xếp thông tin. Cách này giúp bạn nhớ nhanh và lâu hơn nhiều so với việc chỉ chép theo hàng.

3.4. Ghi chép bằng câu chuyện

Nếu bạn là người dễ quên, hoặc cảm thấy học từ vựng khô khan, hãy thử biến mỗi từ thành một câu chuyện nhỏ.

Ví dụ, với từ “meticulous” (tỉ mỉ), bạn có thể nghĩ đến thầy giáo chấm bài cực kỳ kỹ:

My IELTS teacher is so meticulous that she checks every comma in my essay.

Khi bạn tạo liên kết cảm xúc hoặc hình ảnh cho từ vựng, não sẽ lưu thông tin lâu hơn. Lần sau khi nghĩ đến “meticulous”, bạn sẽ nhớ ngay hình ảnh người thầy cẩn thận đó.

Đây cũng là phương pháp giúp bạn luyện Speaking vì khi kể lại câu chuyện, bạn đã vô tình luyện nói tự nhiên và nhớ được từ.

3.5. Ghi chép bằng màu sắc và ký hiệu (sổ tay sáng tạo)

Một số bạn thích học bằng cách trang trí, ghi chú bằng màu, dùng biểu tượng nhỏ hay dán sticker.
Cách này không chỉ giúp sổ từ vựng đẹp mắt hơn mà còn giúp bạn dễ tìm thông tin khi ôn lại.

Ví dụ:

Dùng màu xanh cho từ học thuật (academic word)
Màu đỏ cho idioms hoặc phrases đặc biệt
Màu vàng cho từ bạn hay quên
Vẽ biểu tượng 💡 cho những từ nên dùng lại trong Writing

Chẳng hạn, bạn viết “crucial” và tô viền vàng quanh nó, thêm ghi chú “synonym of important”. Khi nhìn lại, bạn sẽ nhớ luôn nhóm từ đồng nghĩa của nó.

3.6. Ghi chép theo ngữ cảnh thực tế

Một từ chỉ thật sự “sống” khi được đặt trong câu.
Nhiều bạn ghi “impressive = ấn tượng”, nhưng khi gặp người nói “Your pronunciation is impressive!”, lại không nhận ra đó chính là từ mình từng học.

Vì vậy, khi ghi từ mới, bạn nên luôn kèm câu ví dụ.
Nếu có thể, hãy tự viết câu của riêng bạn, không chép lại y nguyên câu trong sách.
Ví dụ:

Her pronunciation is impressive because she speaks naturally.

Việc tự viết lại như vậy buộc bạn phải hiểu nghĩa và cách dùng, và nhờ đó ghi nhớ sâu hơn.

3.7. Ghi chép bằng ứng dụng hoặc công nghệ

Nếu bạn không thích sổ giấy, có thể chuyển sang ghi chép bằng điện thoại hoặc máy tính.
Một số ứng dụng hỗ trợ học từ vựng rất hiệu quả, chẳng hạn:

Quizlet: cho phép bạn tạo flashcard, học lại theo vòng lặp.
Anki: dùng thuật toán “nhắc lại theo chu kỳ quên” để giúp nhớ lâu.
Notion: dễ sắp xếp, thêm ví dụ, gắn ảnh.
LeadX LMS (của OWL IELTS): có tính năng lưu từ vựng, chấm bài tự động và gợi ý ôn tập lại theo thời gian.

Bạn chỉ cần học khoảng 10–15 từ mỗi ngày, rồi ôn lại theo lịch 1–3–7–30 (ngày 1, ngày 3, ngày 7, ngày 30).
Cách này khoa học và hiệu quả hơn việc học “một lần cho xong”.

4. Chọn cách ghi chép phù hợp với trình độ của bạn

Không phải ai cũng cần ghi chép theo cách giống nhau.
Tùy vào trình độ và mục tiêu IELTS của bạn, nên có phương pháp riêng.

Mục tiêu	Cách ghi chép phù hợp	Cách áp dụng
Band 4.0 – 5.0	Ghi theo chủ đề, có nghĩa tiếng Việt, ví dụ đơn giản	Viết theo topic quen thuộc như School, Food, Family…
Band 5.5 – 6.5	Ghi theo collocation và ngữ cảnh	Ghi cụm như “deal with problems”, “raise awareness”, kèm câu ví dụ.
Band 7.0 trở lên	Ghi theo nhóm từ đồng nghĩa và paraphrase	Ví dụ: important → crucial → essential → significant. Dùng trong Writing Task 2.

Học đúng theo trình độ giúp bạn tiết kiệm thời gian và tránh cảm giác quá tải.

5. Mẹo giúp bạn nhớ từ lâu và dùng tự nhiên

Ôn lại theo chu kỳ: Sau khi học, hãy ôn lại từ đó vào ngày hôm sau, sau 3 ngày, sau 7 ngày, rồi sau 1 tháng. Cách này giúp não chuyển từ ngắn hạn sang dài hạn.
Dùng từ trong thực tế: Đừng chỉ học lý thuyết. Hãy áp dụng ngay trong bài nói hoặc viết của mình. Ví dụ, hôm nay học từ “remarkable”, hãy thử nói “That’s a remarkable achievement.”
Nghe và lặp lại (shadowing): Khi nghe người bản xứ nói, hãy nhại lại theo cách họ nói, cả ngữ điệu lẫn cách nhấn trọng âm. Cách này giúp bạn vừa học phát âm, vừa nhớ từ.
Tự kiểm tra hằng tuần: Mỗi tuần, bạn có thể tạo một mini test gồm 10–15 từ vừa học để xem mình còn nhớ được bao nhiêu.
Kể lại bằng từ vừa học: Ví dụ, bạn học từ “broaden horizons”, hãy thử dùng nó khi nói về chủ đề “Travelling”. Nói lại hoặc viết lại giúp trí nhớ được củng cố mạnh hơn.

6. Những sai lầm thường gặp khi ghi chép từ vựng IELTS

Chỉ ghi nghĩa tiếng Việt: Dễ quên và không biết dùng trong câu.
Không có ví dụ cụ thể: Không thể hiểu cách dùng.
Ghi lung tung không theo hệ thống: Khi cần ôn lại, không biết tìm ở đâu.
Học quá nhiều trong một ngày: Khi não quá tải, bạn sẽ nhanh quên hơn.

Hãy nhớ: “Ít mà chắc” hiệu quả hơn “nhiều mà loãng”.
Ghi chép có mục tiêu rõ ràng và ôn tập đều đặn mới là chìa khóa.

7. Mẫu bảng ghi chép OWL IELTS khuyên dùng

Từ vựng	Nghĩa	Cụm từ đi kèm	Câu ví dụ	Chủ đề	Trình độ
tackle	giải quyết	tackle a problem	We need to tackle environmental pollution.	Environment	6.0+
boost	thúc đẩy	boost productivity	Technology helps boost productivity.	Technology	6.5+
vital	quan trọng	play a vital role	Education plays a vital role in human development.	Education	7.0+
broaden	mở rộng	broaden horizons	Travelling can broaden our horizons.	Culture	6.5+

Bạn có thể tải mẫu bảng này hoặc tạo bảng tương tự trên LeadX LMS – hệ thống học online của OWL IELTS, nơi có sẵn chức năng lưu và ôn từ tự động.

8. Kết luận

Ghi chép từ vựng là một phần rất quan trọng trong quá trình học IELTS, nhưng điều quan trọng hơn là ghi sao cho hiệu quả và dùng được thật.

Học thuộc lòng hàng trăm từ không bằng hiểu sâu 50 từ và có thể dùng đúng lúc, đúng cách.
Khi bạn ghi chép đúng phương pháp, việc học sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn, bạn sẽ nhớ từ lâu hơn, và đặc biệt là dùng được ngay trong Speaking và Writing.

IELTS không phải là kỳ thi dành cho những người “học vẹt”, mà là dành cho người biết học thông minh và hiểu cách ngôn ngữ vận hành.

Vì vậy, hãy thử chọn một trong những cách ở trên, bắt đầu ghi chép lại thật khoa học, và bạn sẽ thấy kết quả rõ rệt chỉ sau vài tuần.